Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılına ilişkin mali sonuçlarını açıkladı. Banka, yıl sonunda 700 milyar 431 milyon TL zarar bildirdi. Bu rakam, 2023 yılında açıklanan 818 milyar 182 milyon TL’lik zararın ardından, Merkez Bankası’nın üst üste ikinci yılını da devasa kayıplarla kapattığını ortaya koydu. Son iki yıldaki toplam zarar ise 1,5 trilyon TL’yi aştı.
TCMB’nin 93. Hesap Dönemi’ne ilişkin bilançosu Resmî Gazete’de yayımlandı. Bankanın aktif büyüklüğü, 2023 yılı sonunda 6,92 trilyon TL iken, 2024 sonunda 8,59 trilyon TL’ye ulaştı. Ancak bu büyüklüğe rağmen Merkez Bankası, yıl boyunca yürütülen politikalar sonucunda büyük bir mali kayıp yaşadı.
Zararın Kaynağına İlişkin Detay Verilmedi
Bilanço kalemleri arasında 2024 yılına ilişkin zararın detaylı kırılımı kamuoyuyla paylaşılmadı. Ancak iktisatçılar, bu zararın önemli bölümünün kur korumalı mevduat uygulaması, döviz müdahaleleri, piyasa istikrarını sağlamaya yönelik maliyetli operasyonlar ve kamu maliyesine aktarılan desteklerden kaynaklandığı görüşünde.
2023 yılında olduğu gibi, 2024’te de zarar kalemlerinin kamu harcamalarına ve seçim ekonomisine yönelik desteklerle bağlantılı olduğu tahmin ediliyor. Türkiye’de uygulanan faiz politikası ile döviz kuru arasındaki uyumsuzluğun da zarar kalemlerinde önemli yer tuttuğu düşünülüyor.
Reeskont Kredilerinde Artış
Merkez Bankası, 2024 yılı boyunca 526,7 milyar TL tutarında reeskont kredisi kullandırdı. Bu krediler, ihracatçılara yönelik döviz kazandırıcı faaliyetleri teşvik etmeyi amaçlarken, bazı uzmanlara göre TL üzerindeki baskının artmasına da neden oldu.
Genel Kurul 30 Nisan’da
TCMB’nin 2024 yılına ait Olağan Genel Kurul Toplantısı, 30 Nisan 2025 Çarşamba günü Ankara’daki genel merkez binasında gerçekleştirilecek. Gündemde 2024 yılı bilançosu ve kâr-zarar hesabının onaylanması, Banka Meclisi üyelerinin ibrası ve görev süresi dolacak üyelerin yerine seçim yapılması bulunuyor.
Toplantıda, Banka Meclisi’nin iki üyeliği ve Denetleme Kurulu’nun üç üyeliği için yeni isimlerin seçimi yapılacak.
Uzmanlardan Tepki: “Bu Tablo Sürdürülemez”
Ekonomi çevrelerinden gelen ilk değerlendirmeler, Merkez Bankası’nın mevcut mali durumunun sürdürülebilir olmadığı yönünde. Uzmanlar, iki yıl üst üste 1,5 trilyon TL’yi aşan zararların hem Türkiye’nin dış finansman ihtiyacını artırdığını hem de para politikasına olan güveni sarstığını belirtiyor.
Ayrıca, bu zararların Hazine tarafından kapatılması gerekeceği için dolaylı olarak vergi mükelleflerinin sırtına yeni yükler bineceği uyarısı da yapılıyor. Ekonomistler, TCMB’nin bağımsızlığının yeniden tesis edilmesi ve para politikasında rasyonaliteye dönülmesi gerektiği konusunda hemfikir.
