İşsiz kalana değil, patrona destek… İşsizlik Sigortası Fonu’nun son yıllarda asli amacından uzaklaştığına dair eleştiriler artarak devam ediyor. 2025 itibarıyla 428 milyar TL’yi aşan fon büyüklüğüyle dikkat çeken İşsizlik Sigortası Fonu’nun kaynaklarının büyük kısmının işsizlerden çok işverenleri desteklemek için kullanıldığı ortaya çıktı. Evrensel Gazetesi’nden Duygu Ayber Gültekin’in 8 Haziran tarihli haberine göre, 2024 yılı boyunca fondan patronlara aktarılan kaynak 71 milyar TL’ye ulaşırken, işsizlere yapılan ödeme yalnızca 45,7 milyar TL’de kaldı.
Haberde, CHP Manisa Milletvekili ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu’nun paylaştığı veriler dikkat çekiyor. Bakırlıoğlu, Nisan 2025 itibarıyla yalnızca 469 bin kişinin işsizlik ödeneğinden faydalanabildiğini belirterek, bu sayının toplam işsiz nüfusun sadece yüzde 15’ine karşılık geldiğini vurguladı. Aynı yıl işsizlik maaşı için başvuran her 100 kişiden sadece 47’sinin ödenek alabildiğine dikkat çeken Bakırlıoğlu, fonun mevcut haliyle işvereni önceleyen bir yapıya dönüştüğünü belirtti:
“Bu tablo, fonun kendi adıyla çelişecek biçimde işsize değil, işverene çalışan bir yapıya dönüştüğünün göstergesidir.”
Faiz Geliri Rekor Kırdı, Ama İşsiz Görmezden Gelindi
2025’in ilk dört ayında fonun elde ettiği faiz gelirinin 43,1 milyar TL’ye ulaştığını aktaran Duygu Ayber Gültekin’in haberinde, bu gelirin de işsizliğe çözüm için değil, büyük ölçüde işveren teşvikleri ve desteklerine yönlendirildiği belirtiliyor. Böylece İşsizlik Sigortası Fonu, birikmiş kaynaklarını işsizlerin sosyal güvencesi yerine, sermayenin maliyetlerini düşüren bir mekanizma olarak kullanmaya devam ediyor.
CHP’den Yasa Teklifi: “600 Gün Şartı 360 Güne İnsin”
Bakırlıoğlu, bu dengesiz yapının düzeltilmesi için TBMM Başkanlığı’na bir kanun teklifi sundu. Teklifte, işsizlik ödeneğinden faydalanmak için aranan “son üç yılda 600 gün prim ödeme” şartının 360 güne düşürülmesi ve ödenek bağlama oranının yüzde 40’tan yüzde 60’a çıkarılması öneriliyor. CHP’li vekil, milyonlarca işsizin fondan yararlanamadığını belirterek şu değerlendirmede bulundu:
“Toplamda 500 milyar TL’ye yaklaşan bir fon var ama bundan işsizler değil, patronlar faydalanıyor. Ekonomik sıkılaşmanın istihdamı daraltacağı bir dönemdeyiz. İşsizlik ödeneğinin kapsamı mutlaka genişletilmeli, aylık ödeme miktarları da artırılmalıdır. Bu yasa teklifini, işsiz yurttaşlarımızın geçim mücadelesine katkı sunmak ve sosyal devlet ilkesini hatırlatmak için verdik.”
Fonun Geleceği Ne Olacak?
İşsizlik Sigortası Fonu’nun yalnızca sayısal büyüklüğü değil, sosyal politika açısından oynadığı rol de giderek daha fazla tartışma konusu oluyor. Fonun, isminden beklenen şekilde işsizlerin yaşamını güvence altına almak yerine, sermaye gruplarının desteklenmesi yönünde kullanılması; emek örgütleri, muhalefet partileri ve iktisatçılar tarafından eleştiriliyor. CHP’nin sunduğu yasa teklifinin TBMM gündemine alınıp alınmayacağı, fonun yeniden adaletli bir yapıya kavuşturulup kavuşturulamayacağı ise önümüzdeki günlerde şekillenecek.
