Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) Cenevre’de devam eden 112. Uluslararası Çalışma Konferansı’nda, Türkiye bir kez daha işçi hakları konusunda dünya genelinde en kötü 10 ülke arasında gösterildi. Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) tarafından açıklanan 2025 Küresel Haklar Endeksi verileri kapsamında Türkiye’nin sendikal haklar açısından ciddi ihlallerin yaşandığı ülkelerden biri olduğu vurgulandı.
Konferansa Türkiye’den katılan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) adına Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu ve Genel Başkan Yardımcısı Özkan Atar, Cenevre’deki oturumlarda Türkiye işçi sınıfının karşı karşıya olduğu hak gasplarını dile getirdi.
“Türkiye’de İşçilere Karşı Sistematik Baskı Uygulanıyor”
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi’nde gerçekleştirdiği konuşmada, Türkiye’de sendikal hakların yalnızca işyerinde değil, toplumsal düzeyde de sistematik şekilde ihlal edildiğini belirtti.
“Küresel Haklar Endeksi yalnızca bir hak ihlali dökümü değil; aynı zamanda özgürlük, demokrasi ve adaletin durumunu gösteren bir belgedir,” diyen Çerkezoğlu, Türkiye’nin yıllardır bu endeksin en kötü 10 ülkesi arasında olmasının bir tesadüf değil, doğrudan baskıcı bir yönetim anlayışının sonucu olduğunu söyledi.
Sendika Üyeliği Baskı Sebebi, Grev Hakkı Fiilen Yok
Çerkezoğlu, Türkiye’de sendikaya üye olan işçilerin işten çıkarılma, mobbing ya da fişlenme riskiyle karşı karşıya olduğunu ifade etti. Toplu sözleşme hakkının önünde ciddi yasal ve fiili engeller bulunduğunu vurgulayan Çerkezoğlu, grev hakkının da fiilen ortadan kaldırıldığını belirtti.
Sendikal faaliyetlerin adeta bir suç gibi görüldüğünü belirten DİSK Başkanı, “1 Mayıs gösterilerine dönük yasaklar ve polis müdahaleleri bu yaklaşımın en somut örneklerinden biridir,” dedi.
Baraj Hilesiyle Sendika Dışında Bırakıldılar
Konuşmasında dikkat çeken bir diğer başlık da sendikaların örgütlenmesinin önüne çıkarılan %1 işkolu barajıydı. Çerkezoğlu, başkanı olduğu sağlık işçileri sendikasının bu barajı aşmasına rağmen Çalışma Bakanlığı’nın verilerinde keyfi değişiklikler yapılarak üyeliklerinin düşürüldüğünü anlattı.
“Geçen yıl Cenevre’deyken Çalışma Bakanı’yla birlikte bu başarıyı kutladık. Türkiye’ye döndüğümüzde ise istatistiklerde üyelerimizin sistemden silindiğini gördük. İçlerinde ben de vardım. Yani konfederasyon başkanı olarak bile üye değil gösterildim,” dedi.
Açılan davayı kazandıklarını belirten Çerkezoğlu, buna rağmen üyelerin baskı yoluyla istifaya zorlandığını, binlerce işçinin toplu sözleşme hakkından mahrum kaldığını söyledi.
Sendikal Faaliyet Suç Gibi Soruşturuluyor
Çerkezoğlu, 2025 yılı içinde yaşanan başka bir skandala daha dikkat çekti. DİSK Genel Başkan Yardımcısı Remzi Çalışkan ve bazı üyelerin gece yarısı gözaltına alındığını, kendilerine yönelik soruşturmanın tamamen sendikal faaliyetlere dayandığını belirtti.
“Savcının sorduğu her soru sendikal etkinliklerle ilgiliydi. Arkadaşlarımız bir ay tutuklu kaldı. Şu an serbestler ama davalar hâlâ sürüyor. Bu baskılar sendika kanunlarının birer ceza kılıcı olarak kullanıldığını gösteriyor,” dedi.
Kayyumlar ve Seçilmişlere Yönelik Baskılar Eleştirildi
Yerel seçim sonuçlarına da değinen Çerkezoğlu, muhalefetin kazandığı belediyelere atanan kayyumların işçilere yönelik baskı politikalarını uyguladığını ifade etti. Seçme ve seçilme hakkının da fiilen gasp edildiğini vurgulayan Çerkezoğlu, bunun yalnızca işçilere değil, temel yurttaşlık haklarına da açık saldırı olduğunu dile getirdi.
“Bu Mücadele Sadece Türkiye’nin Değil, Küresel İşçi Sınıfının Mücadelesidir”
Arzu Çerkezoğlu, konuşmasının sonunda uluslararası dayanışmanın önemine vurgu yaptı. Türkiye’de yaşanan hak ihlallerinin yalnızca yerel bir mesele olmadığını belirterek, küresel tedarik zincirlerinde çalışan tüm işçilerin ortak mücadelesi olduğunu söyledi.
“Çok uluslu şirketlerin Türkiye’de yürüttüğü baskıcı politikaları ifşa etmek, bu ihlalleri görünür kılmak zorundayız. Küresel Haklar Endeksi bir rapordan ibaret değil, aynı zamanda bir direnişin belgesidir,” dedi.
ILO Raporu: Türkiye İşçiler İçin En Kötü 10 Ülkeden Biri
ITUC’un 2025 yılı Küresel Haklar Endeksi’ne göre Türkiye, sendikal hakların en fazla ihlal edildiği ülkeler arasında yer aldı. Raporda; sendikal örgütlenmenin sistematik biçimde engellendiği, grev ve toplu sözleşme haklarının baskılandığı, işçi temsilcilerine yönelik yasal ve fiziksel saldırıların sürdüğü ülkeler arasında Türkiye ilk sıralarda gösterildi.
