YİD Projelerinde Yeni Kur Ayarlaması: Hazine’nin Yükü Daha da Artıyor

CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle yapılan köprü, tünel ve otoyollara ilişkin güncellenen garanti ödemelerini kamuoyuyla paylaştı. “Yaparsa AKP yapar” ifadeleriyle dikkat çeken Yavuzyılmaz, 1 Ekim 2025 itibarıyla geçerli olacak yeni kur düzenlemesiyle birlikte Hazine’nin özel şirketlere yapacağı garanti ödemelerinin katlanarak arttığını vurguladı.

Yavuzyılmaz’ın açıkladığı verilere göre, geçiş ücretleri vatandaş için aynı kalırken, Hazine’nin şirkete garanti ettiği ücretler döviz kuru farkı nedeniyle büyük artış gösterdi:

  • Osmangazi Köprüsü: Araç başına sürücülerin ödeyeceği ücret 795 TL’de sabit kaldı. Ancak Hazine’nin şirketlere garanti ettiği araç başı ücret 2.360 TL’ye yükseldi. Böylece köprüden geçen her araç için vatandaşın ödediğiyle garanti edilen tutar arasındaki fark 1.565 TL’ye çıktı. Bu fark doğrudan Hazine’nin kasasından, dolayısıyla halkın vergilerinden karşılanacak.
  • 1915 Çanakkale Köprüsü: Araç başı geçiş ücreti 795 TL olarak kalırken, garanti edilen tutar 1.029 TL’ye çıktı. Hazine’nin üstleneceği fark her araç için 234 TL oldu.
  • Avrasya Tüneli: Geçiş ücreti 225 TL seviyesinde tutuldu. Ancak garanti edilen tutar 289 TL’ye çıkarıldı. Böylece Hazine’nin araç başına ödeyeceği fark 64 TL’ye ulaştı.
  • Yavuz Sultan Selim Köprüsü: Vatandaşın ödediği ücret 80 TL. Fakat Hazine, işletmeci şirkete araç başına 248 TL garanti ödemesi yapacak. Her araç için fark 168 TL olacak.

Yavuzyılmaz, sadece fiilen geçen araçlar için değil, aynı zamanda garanti edilen günlük araç geçiş sayıları tutturulamadığında da Hazine’nin sorumluluğunun devreye girdiğini hatırlattı. Buna göre; Osmangazi’de günlük 2.360 TL, Çanakkale’de 1.029 TL, Avrasya’da 289 TL ve Yavuz Sultan Selim’de 248 TL her geçmeyen araç için de Hazine’nin ödeme yapması gerekecek.

CHP’li Yavuzyılmaz, bu sistemin vatandaşın cebinden çıkan yükü her geçen gün artırdığını, kamu kaynaklarının özel şirketlere aktarıldığını ifade ederek, asgari ücretliler ve emekliler için gündeme gelen düşük maaş artışlarının da bu tablo içinde ayrıca tartışılması gerektiğini vurguladı.

Yap-İşlet-Devret modeli, kamu hizmetlerinin özel şirketler eliyle finanse edilip işletilmesi mantığına dayanıyor. Ancak son yıllarda döviz kuru artışıyla birlikte Hazine’nin garanti ödemeleri vatandaş için ciddi bir ekonomik yük haline gelmiş durumda. Yeni kur güncellemesiyle bu yükün daha da artacağı kesinleşirken, önümüzdeki dönemde kamuoyunda bu projelerin ekonomik sürdürülebilirliği daha fazla tartışma yaratacağa benziyor.