Küresel ticarette yeni bir jeopolitik eksen şekilleniyor. Çin bandıralı bir konteyner gemisi, klasik Süveyş rotasının aksine ilk kez Kuzeydoğu Arktik geçidini kullanarak Avrupa’ya yalnızca 20 günde ulaştı. Bu gelişme, küresel ticaret dengelerini sarsabileceği gibi Rusya için de önemli bir jeostratejik kazanım anlamına geliyor.
ANKARA – Çinli “Istanbul Bridge” adlı konteyner gemisi, Çin’in Ningbo-Zhoushan Limanı’ndan İngiltere’ye yaptığı seferi yalnızca 20 günde tamamladı. Süveyş Kanalı üzerinden ortalama 40 ila 50 gün süren klasik rotaya kıyasla yolun yarısında Avrupa’ya ulaşan gemi, 7500 deniz mili (13.900 km) yol kat etti.
gCaptain portalı ve Çin’in resmi haber ajansı Xinhua’nın bildirdiğine göre bu sefer, Asya ile Avrupa arasında düzenli hat statüsünde gerçekleşen ilk Arktik konteyner taşımacılığı olarak tarihe geçti.
Küresel ticarette yeni rota: Kuzeydoğu Geçidi
“Istanbul Bridge”, 22 Eylül’de Çin’in doğusundaki Zhejiang eyaletinde yer alan Ningbo-Zhoushan Limanı’ndan ayrıldı ve 13 Ekim’de İngiltere’nin Felixstowe Limanı’na ulaştı. Kuzeydoğu Geçidi boyunca Rusya kıyılarını takip eden gemi, rotanın en kritik bölümünü yalnızca 5 günde geçti.
Geminin buzkıran eşliğinde ilerlememesi ve rotayı bağımsız navigasyonla tamamlaması, bu hattın artık belirli dönemlerde ticari olarak kullanılabileceğini gösteriyor. Gemi şu anda Hamburg’a doğru ilerliyor ve cuma sabahı Almanya’ya varması bekleniyor.
Bu yeni rotanın tercih edilmesinin bir nedeni de Avrupa limanlarındaki Noel öncesi yoğunluk. Asya’dan gelen yük gemileri sonbaharda Avrupa limanlarında ciddi bir tıkanma yaratırken, Arktik rota bu darboğazı aşmak için stratejik bir alternatif sunuyor.
Moskova için stratejik bir zafer
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, son yıllarda Kuzeydoğu Geçidi’ni küresel deniz ticaretinde stratejik bir koridor haline getirmeyi hedeflediğini açıkça dile getiriyordu. Moskova, bu hattı halihazırda Sabetta Limanı’ndan Asya’ya sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) taşımak için kullanıyor.
“Istanbul Bridge” seferi, yalnızca ticari bir ilk olmanın ötesinde Rusya için siyasi bir başarı olarak değerlendiriliyor. Bu rota, Rusya’nın Süveyş Kanalı’na alternatif bir enerji ve lojistik hattı sunma hedefi açısından da önemli bir adım.
Tedarik zincirlerinde radikal dönüşüm potansiyeli
Gemi, Çin kontrolündeki Sea Legend şirketine ait. Şirketin yöneticilerinden Li Xiaobin, yeni güzergâhın teslimat sürelerini dramatik biçimde kısaltacağını, stok maliyetlerini yüzde 40 oranında azaltacağını ve şirketlerin sermaye yükünü hafifleteceğini belirtti.
Arktik rotayı yalnızca “Istanbul Bridge” kullanmadı. Aynı dönemde en az üç farklı gemi daha bu hattı test etti. Bu durum, Arktik’in sadece deneysel değil, ticari bir alternatif koridor olma yolunda hızla ilerlediğine işaret ediyor.
İklim krizi yeni deniz yolları açıyor
Kuzeydoğu Geçidi, Avrupa ve Asya arasındaki en kısa deniz yolu. Ancak yılın büyük bir bölümünde buzla kaplı olduğu için uzun yıllar boyunca kullanılamıyordu. İklim değişikliğiyle Arktik buzullarının erimesi, bu hattın daha uzun süre kullanılabilir hale gelmesine yol açtı.
Ancak uzmanlar, bu gelişmenin küresel ısınmanın yeni bir ekonomik fırsata dönüştürülmesi anlamına geldiğini ve bu durumun çevresel riskleri artırdığına dikkat çekiyor.
Küresel dengeler değişiyor
Çin’in bu hamlesi, yalnızca ticari bir zaman kazanımı değil; aynı zamanda jeopolitik bir mesaj niteliğinde. Süveyş Kanalı ve Kızıldeniz rotasına alternatif bir güzergâhın işlerlik kazanması, küresel güç merkezlerini de etkileyecek.
ABD ve AB’nin deniz ticaretinde alışılmış güzergâhlara bağımlılığı azalırken, Rusya’nın Kuzey rotası üzerinden ekonomik ve jeopolitik etkisini artırma potansiyeli dikkat çekiyor. Arktik rotanın yaygınlaşması, Süveyş Kanalı’ndan elde edilen gelirleri de azaltabilir.
- NHY / gCaptain, Xinhua, Sea Legend, Moskova Enerji ve Ulaştırma Bakanlığı açıklamaları (Ekim 2025)
