ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail-Hamas savaşına son veren ateşkesin ardından yaptığı açıklamalar, uluslararası basında “barış hamlesi” değil, “barış şovu” olarak yankı buldu. Washington’ın bu şovu, aslında diplomatik önceliklerin yeniden Ukrayna-Rusya savaşına çevrilmesinin bir perdesi niteliğinde.
Hamas’ın 20 İsrailli rehineyi, İsrail’in ise 2 bin Filistinliyi serbest bıraktığı ateşkes anlaşması, 10 Ekim’de yürürlüğe girdi. Gazze’de silahların susması, Washington ve Avrupa başkentlerinin dikkatini yeniden Doğu Avrupa’daki cepheye, yani Ukrayna’ya yöneltti.
Trump, İsrail Parlamentosu Knesset’te yaptığı konuşmada “Önce Rusya’yı halletmeliyiz” diyerek bu yeni yönelimin işaretini verdi. Ancak bu çıkış, gerçek bir barış vizyonundan çok, iç siyasete ve küresel güç dengesine oynanan bir şovun parçası olarak görülüyor.
Batı Basını: “Barış değil, sahne performansı”
The Guardian, Trump’ın ateşkes konuşmasını “politik bir tiyatro” olarak niteledi. Le Monde “barışın değil, imaj yönetiminin konuşması” ifadesini kullandı. Haaretz ise konuşmayı “Netanyahu’ya övgülerle dolu bir şov” olarak tanımladı.
Eleştirilerin ortak noktası, Trump’ın diplomatik çözüm üretmekten çok bir liderlik performansı sergilemesiydi. Bu performansın ikinci perdesi ise artık Ukrayna cephesinde oynanacak.
Zelenskiy: “Bir bölgede barış şovu varsa, diğerinde baskı artar”
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Gazze ateşkesini “siyasi bir moment” olarak değerlendirdi. Cuma günü Washington’da Trump ile yapacağı görüşme öncesinde yaptığı açıklamada, “Dünyanın bir bölgesinde barış şovu yapılıyorsa, diğer bölgelerde de dengeler değişir,” dedi.
Zelenskiy’nin bu sözleri, ABD’nin diplomatik ve askerî enerjisinin yeniden Ukrayna’ya kayacağı beklentisini güçlendirdi. Kremlin’in aylardır reddettiği doğrudan müzakerelerin bu baskı ortamında yeniden gündeme gelmesi olasılığı artıyor.
Trump Doktrini: “Güç yoluyla barış”
Trump’ın Gazze’deki barış şovunda kullandığı retorik, Ukrayna-Rusya savaşına yaklaşımında da öne çıkıyor: “Güç yoluyla barış.” Bu, diplomatik masanın askeri baskıyla desteklenmesi anlamına geliyor.
Moskova, Trump’ın özel elçisi Steve Witkoff aracılığıyla yürütülen temaslara temkinli yaklaşıyor. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov’un “Tomahawk füzeleri konusu endişe verici” açıklaması, tansiyonun artabileceğini gösteriyor.
Ancak bu kez tablo farklı. Gazze’de ateşkes sağlanmışken Batı’nın dikkati artık tek cepheye, yani Ukrayna’ya odaklanıyor. Bu durum Putin üzerindeki baskıyı ciddi şekilde artıracak.
Putin Barışa Yaklaşmak Zorunda Kalabilir
ABD’nin küresel stratejisinde önceliği yeniden Rusya cephesine kaydırması, Avrupa Birliği’nin de savaşın ekonomik yükünden kurtulmak için Moskova’ya daha sert bir baskı kurmasına olanak tanıyacak. ABD’nin Pasifik planına geçmeden önce Ukrayna dosyasını kapatmak istemesi, Kremlin’i taktiksel bir geri adım vermeye zorlayabilir.
Putin yönetiminin bu artan baskıya uzun süre dayanma olasılığı sınırlı. Rus ekonomisi ağır yaptırımlar altında kırılgan hale gelirken, cephedeki dengelerin Moskova aleyhine dönmesi barış masasını giderek daha gerçekçi bir seçenek haline getiriyor.
Kulislerde, Kremlin’in önümüzdeki haftalarda ilk “barış sinyallerini” verebileceği konuşuluyor. Eğer bu gerçekleşirse, Ukrayna savaşında diplomatik bir kırılma anı yaşanabilir.
Ortadoğu’dan Ukrayna’ya: Stratejik Odak Kayması
Trump’ın Gazze’deki barış şovu, Batı’nın artık Orta Doğu’dan Ukrayna cephesine stratejik bir geçiş yaptığı bir döneme denk geliyor. Bu geçiş, Moskova açısından yalnızca diplomatik değil, jeopolitik bir kuşatmanın da habercisi.
Putin’in bu tabloyu gördüğü açık. Bu nedenle barış masasının, Trump’ın “tarihi bir liderlik” sahnesinden çok, Batı’nın güç dengesini yeniden kurma planının bir parçası olacağı konuşuluyor.
Tarihin İronisi
Eğer bu süreç Ukrayna savaşında bir uzlaşma zemini yaratırsa, bu gelişme uluslararası diplomaside ironik bir dönüm noktası olarak kayda geçecek:
Gerçek barışı kuran değil ama barış şovunu ustalıkla sahneleyen Trump, küresel jeopolitiğin yeniden şekillenmesinde baş aktör olarak anılabilir.
- NHY / AP, Reuters, The Guardian, Le Monde, Haaretz, Ukrayna Devlet Başkanlığı Basın Ofisi, Beyaz Saray Açıklamaları (13 Ekim 2025)
