2026 yılı merkezi yönetim bütçe teklifinde, gelirlerin önemli kısmı vergi ve para cezalarından sağlanacak. ÖTV’den 2,5 trilyon TL, para cezalarından ise 388 milyar TL gelir hedefleniyor. Vergi yükünün ağırlıklı olarak dolaylı vergiler üzerinden yurttaşa yansıtılması, bütçe politikasına yönelik eleştirileri yeniden gündeme getirdi.
Dolaylı Vergiler Kasayı Dolduracak
TBMM’ye sunulan 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi, vergi gelirlerinin 2025’e kıyasla yüzde 28,7 oranında artırılarak 15,6 trilyon TL’ye çıkarılacağını ortaya koydu. Bu artışın en büyük kalemini ise Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oluşturuyor.
2026 yılında ÖTV’den 2 trilyon 549 milyar TL, motorlu taşıtlar vergisinden ise 138 milyar TL gelir bekleniyor.
Harçlardan 459 milyar TL, alkollü içkilerden 191 milyar TL, tütün mamullerinden 563 milyar TL, şans oyunlarından ise 67 milyar TL gelir hedefleniyor.
Para Cezalarından 388 Milyar TL Gelir Bekleniyor
Bütçede dikkat çeken bir diğer kalem ise idari para cezaları. Hükümet 2026 yılı için para cezalarından 388 milyar 966 milyon TL gelir öngörüyor.
Bunun 205 milyar TL’si vergi cezalarından, 129 milyon TL’si trafik cezalarından, 4,2 milyar TL’si Karayolu Taşıma Kanunu kapsamındaki cezalarından, 763 milyon TL’si çevre cezalarından, kalan 76 milyar TL’si ise diğer idari para cezalarından elde edilecek.
Tütün, Alkol ve Tüketim Ürünlerinde Vergi Artışı
2026’da alkollü içeceklerden elde edilecek gelirin 2025’e göre yüzde 28,7 artarak 191 milyar 615 milyon TL olması bekleniyor.
Tütün mamullerinden tahmini gelir ise 563 milyar TL. Dayanıklı tüketim mallarından (beyaz eşya vb.) elde edilecek gelir 149 milyar TL düzeyinde hesaplandı.
Bankalar, Dijital Hizmet ve Damga Vergisinde de Artış
- Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV): 631 milyar TL gelir bekleniyor.
- Dijital Hizmet Vergisi: 37 milyar TL tahmin ediliyor.
- Damga Vergisi: 313 milyar TL ile bir önceki yıla göre yüzde 37,9 artış öngörülüyor.
- Harç gelirleri: 459 milyar TL’ye çıkarılacak.
Bu kalemlerin tümü, devletin gelir stratejisinin doğrudan üretimden değil, tüketim ve ceza mekanizmaları üzerinden şekillendiğine işaret ediyor.
Eleştiriler: Bütçe Yükü Yine Yurttaşın Sırtında
Ekonomistler, bütçenin bu şekilde kurgulanmasının gelir dağılımında adaletsizliği derinleştireceğine dikkat çekiyor. Dolaylı vergiler — özellikle ÖTV, tütün, alkol ve tüketim malları vergileri — düşük ve orta gelirli kesimleri orantısız biçimde etkiliyor. Para cezalarındaki rekor artış ise fiskal baskının toplumsal yönünü gündeme taşıyor.
- NHY /TBMM 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi (Resmi doküman), Gelir İdaresi Başkanlığı verileri
