Elektrik piyasasında “arz güvenliği” gerekçesiyle yapılan kapasite destekleri ekim ayında 1,4 milyar TL’yi aşarken, ödemelerin büyük bölümü kömür ve doğalgaz santrallerine gitti.
Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ), kapasite mekanizması kapsamında ekim ayı için 32 elektrik üretim santraline toplam 1 milyar 400 milyon TL ödeme yapılacağını duyurdu. Düzenli olarak sürdürülen bu mekanizma, özellikle fosil yakıtlı tesislere aktarılan yüksek tutarlar nedeniyle tartışmalara konu olmaya devam ediyor.
Kapasite Mekanizması Artıyor: Bir Ayda 1,4 Milyar TL
TEİAŞ tarafından yayımlanan listeye göre ekim ayındaki ödeme tutarı, bir önceki ay yapılan 1 milyar 142 milyon TL’lik transferin de üzerine çıktı. Destek verilen 32 santralin 16’sı yerli kömür, 16’sı ise doğalgaz ile çalışan tesislerden oluşuyor.
Kapasite mekanizması, piyasada üretim yapan santrallere “arz güvenliğini koruma” gerekçesiyle ödeme yapılmasını öngörüyor. Ancak enerjide dönüşümün tartışıldığı bir dönemde fosil yakıtlı tesislere sağlanan bu yüksek destekler hem şeffaflık hem de enerji politikası açısından eleştiriliyor.
En Büyük Pay Hidro-Gen Enerji’ye
Ekim ayında en yüksek ödeme alan şirket, 144 milyon 121 bin 178 TL ile Hidro-Gen Enerji oldu.
Hidro-Gen’i, 98 milyon 558 bin 649 TL kapasite desteğiyle İzmir Elektrik Üretim Limited Şirketi izledi. Listenin geri kalanında yer alan santrallerin her birine yapılan ödemeler de milyonlarla ifade ediliyor.
Bu tablo, kapasite mekanizmasının özellikle yüksek kurulu güce sahip santrallere düzenli ve büyük miktarda kamu kaynağı aktaran bir yapı haline geldiğini yeniden ortaya koyuyor.
“Arz Güvenliği” Gerekçesi ve Tartışmalar
TEİAŞ, ödemelerin gerekçesini her zamanki gibi “arz güvenliği ve sürdürülebilirliğin sağlanması” olarak açıklıyor. Ancak enerji uzmanları, mekanizmanın giderek “gizli bir fosil yakıt sübvansiyonu” haline geldiğini, piyasa risklerinin kamulaştırılırken kârlılığın şirketlerde kaldığını vurguluyor.
Eleştirilerin merkezinde ise şu sorular bulunuyor:
— Bu devasa ödemeler, hangi ölçütlere göre hangi santrallere tahsis ediliyor?
— Fosil yakıtlı üretim kapasitesinin finansal sürdürülebilirliği kamu kaynaklarıyla mı sağlanıyor?
— Yenilenebilir enerji yatırımları benzer ölçekte destekleniyor mu?
Kapasite mekanizması Türkiye’nin enerji politikasında uzun süredir “yüksek maliyetli bir zorunluluk” ile “şeffaflıktan uzak bir şirket destek programı” arasındaki ince çizgide tartışılmaya devam ediyor.
- NHY / TEİAŞ Kapasite Mekanizması Ekim 2025 Ödeme Listesi (resmî internet sitesi)
