NASA’nın Bennu asteroidinden getirdiği numunede, Dünya dışı örneklerde daha önce hiç tespit edilmemiş bir amino asit olan triptofanın izine ulaşılması, prebiyotik moleküllerin kozmik kökenine dair tartışmaları yeniden gündeme taşıdı. Bilim insanları, keşfin yaşamın kimyasal başlangıcına ilişkin teorileri genişletebileceğini belirtiyor.
Bennu Numunesinde Beklenmedik Bir Amino Asit
NASA’nın OSIRIS-REx görevinin Dünya’ya taşıdığı Bennu asteroidine ait numuneler, bilim insanlarının yaşamın kökenine dair yürüttüğü çalışmalarda yeni bir eşiğe işaret ediyor. Araştırma ekibi, örneklerde daha önce doğrulanmış beş nükleobaz ve 14 amino aside ek olarak, Dünya dışı materyallerde ilk kez görülen triptofanın “muhtemel izlerine” rastladı.
Uzmanlara göre, triptofanın varlığına işaret eden bu bulgular, uzaydan gelen organik bileşiklerin çeşitliliğinin düşünüldüğünden daha geniş olabileceğini ortaya koyuyor.
Triptofanın Biyolojik Rolü ve Bilimsel Önemi
Triptofan, Dünya’daki canlı yaşamı için kritik biyokimyasal süreçlerde rol oynayan temel bir amino asit. Serotonin ve melatonin üretiminin yapıtaşlarından biri olan molekül, aynı zamanda B3 vitamini sentezinde de önemli işlevler üstleniyor.
Bilim insanları, Bennu numunesinde daha önce çeşitli B3 vitamini türevlerinin de tespit edildiğini hatırlatarak, bunun triptofan izlerini destekleyen bir veri seti sunduğunu belirtiyor. Triptofanın hassas yapısı nedeniyle meteoritlerde bozulmaya eğilimli olduğu bilindiğinden, bugüne dek tespit edilememesi “beklenen bir eksiklik” olarak yorumlanıyor.
Uzaydan Gelen Moleküller Yaşamın Temellerini Taşımış Olabilir
Araştırma ekibi, bulguların prebiyotik kimyaya ilişkin temel bir tartışmayı canlandırdığını vurguluyor: organik moleküllerin erken Dünya’ya çarpışmalar yoluyla taşınmış olabileceği hipotezi.
Makalenin değerlendirmesinde, “Elde edilen veriler, biyolojik yapıtaşlarının ilkel gök cisimlerinin içinde sentezlenebileceğini ve gezegenimize taşınarak kimyasal evrime katkı sunabileceğini gösteriyor” ifadesi yer aldı.
Bu durum, Bennu numunesini yaşamın kozmik kökenine dair şimdiye kadar elde edilen en güçlü kanıtlardan biri haline getiriyor.
Bennu’nun Tehlikesi ve OSIRIS-REx Görevinin Çarpıcı Rastlantısı
Bennu asteroidi, hâlâ Güneş Sistemi’nin en riskli gök cisimleri arasında sınıflandırılıyor. Hesaplamalara göre Dünya ile çarpışma olasılığı 2178–2290 yılları arasında 1/1.750 olarak değerlendiriliyor; en kritik tarih ise 24 Eylül 2182.
Dikkat çekici bir rastlantı olarak, OSIRIS-REx aracının Bennu’dan aldığı numuneleri taşıyan kapsül 24 Eylül 2023’te, yani çarpışma riskinin en yüksek olduğu tarihle aynı günde, Utah Çölü’ne iniş yapmıştı.
Kaynaklar:
NASA / OSIRIS-REx misyon verileri; Bennu numunesine ilişkin yayımlanan bilimsel analiz raporları; ilgili araştırma ekibi açıklamaları.
