Eurostat’ın yayımladığı son veriler, Avrupa Birliği’nin dış ülkelere gönderdiği atıkların en büyük bölümünün yine Türkiye’ye ihraç edildiğini ortaya koyuyor. Son on yılda tablo değişmedi: Türkiye, AB’nin “dışarıya attığı” çöplerin ana adresi olmayı sürdürüyor.
Türkiye, AB’nin Atık Çıkış Kapısı
Avrupa Birliği’nin resmi istatistik kurumu Eurostat, 2024 yılına ait atık ihracatı verilerini yayımladı. Buna göre AB ülkelerinden çıkan toplam 31,6 milyon ton atığın en büyük kısmı Türkiye’ye gönderildi. Türkiye, Pakistan ve Hindistan gibi ülkeleri geride bırakırken, AB’nin en fazla atık gönderdiği ülke konumunu üst üste on yıldır korudu.
Eurostat’ın yayımladığı video grafik, Türkiye’ye yönelen atık miktarının özellikle 2014–2021 arasında kesintisiz artış gösterdiğini ortaya koyuyor. 2022 ve 2023’teki sınırlı düşüşe rağmen 2024’te yeniden yükseliş kaydedildi.
10 Yılda 7,9 Milyondan 12,2 Milyon Tonun Üzerine
Verilere göre AB’den Türkiye’ye gönderilen atık miktarı 2014’te 7,9 milyon tondan 2024’te 12,2 milyon tona çıktı. Sadece 2015 yılında Çin’in geçici olarak ilk sıraya yükselmesiyle Türkiye ikinciliğe gerilese de genel trend kesintisiz biçimde Türkiye’yi AB’nin ana atık rotası haline getiriyor.
Yıllara göre AB’den Türkiye’ye yapılan atık ihracatı:
- 2014: 7.917.202 ton
- 2015: 6.057.595 ton
- 2016: 8.213.594 ton
- 2017: 10.357.284 ton
- 2018: 10.456.455 ton
- 2019: 11.158.787 ton
- 2020: 13.605.199 ton
- 2021: 14.524.267 ton
- 2022: 12.321.214 ton
- 2023: 11.802.004 ton
- 2024: 12.253.956 ton
Küresel Sıralama Değişti, Türkiye Zirveyi Bırakmadı
Eurostat grafiği, 2010’lar boyunca AB atık ihracatında Çin, Birleşik Krallık, İsviçre ve ABD gibi ülkelerin üst sıralarda yer aldığını; ancak özellikle Çin’in 2020 itibarıyla listeden tamamen çıktığını gösteriyor. Birleşik Krallık ve ABD’nin kademeli olarak gerilemesine karşılık Hindistan ve Pakistan üst sıralara yükseldi. Buna karşın Türkiye, atık ihracatının tartışmasız lideri olmaya devam etti.
Türkiye’nin bu tabloya rağmen AB ile atık ticaretinin çevresel, ekonomik ve denetimsel boyutlarına ilişkin kapsamlı ve şeffaf bir politika üretmemesi ise çevre örgütleri tarafından yıllardır eleştiriliyor. Uzmanlara göre Türkiye’nin gevşek denetim mekanizmaları, AB’nin atık yükünü giderek daha fazla bu coğrafyaya yönlendirmesine zemin hazırlıyor.
- NHY / Eurostat 2024 Atık İhracatı Verileri, AB İstatistik Kurumu Yayın Kayıtları
